Mía vàng Nguyên Bình khó khăn trong việc tiêu thụ

Cây mía vàng là loại cây đặc sản chỉ trồng được dọc thung lũng của xã Thể Dục và thị trấn Nguyên Bình. Nhờ phù sa bồi đắp của dòng sông cộng với khí hậu ôn hòa nên mía vàng Nguyên Bình có chất lượng đặc trưng, như: vỏ màu vàng dễ tước, dóng mía dài, ruột vàng mềm, không xơ, nhiều nước với vị ngọt đậm đà, thơm mát... được người tiêu dùng ưa chuộng.

Mía vàng có nhiều lợi thế là vậy, song, những năm gần đây, người trồng mía mới chỉ tính đến mở rộng diện tích, chưa tính đến vấn đề đầu ra cho cây mía, lượng người mua buôn tại vườn giảm đáng kể và thay vì  bán theo cây, cuối vụ người dân đành phải bán theo bó, theo vác với giá trị kinh tế chỉ bằng 1/2 so với trước đây.

Bà Lãnh Thị Thuyên, xóm Bản Nùng, xã Thể Dục cho biết: Mặc dù đã được cảnh báo về vấn đề đầu ra cho cây mía vàng, song do lợi nhuận từ trồng mía cao gấp 5 - 7 lần so với các cây trồng khác nên trong năm 2018, gia đình tôi vẫn trồng 5.000 hom mía (tương đương 25.000 - 27.000 cây mía thành phẩm).  Bình quân như mọi năm gia đình thu về trên 130 triệu đồng. Tuy nhiên năm 2018, giá mía xuống rất thấp, người mua buôn tại vườn cũng giảm hẳn, thu nhập của gia đình giảm còn 50 triệu đồng.

Bà Tôn Thị Mèn, xóm Bản Nùng 2, xã Thể Dục chia sẻ: Mía vàng cho thu hoạch vào cuối mùa đông, đầu mùa xuân. Nhưng ngay vào đầu vụ, mía đã rất khó bán, đến cuối vụ còn khó bán hơn. Vì vậy, thay vì bán buôn như trước, nhiều người phải tự mang mía ra thị trấn bán. Nhưng do thị trường tiêu thụ  nhỏ hẹp, chỉ tính dọc phố chợ thị trấn Nguyên Bình (theo quốc lộ 34 qua xã Thể Dục), hai bên đường hàng trăm hàng bán mía, lượng người mua thì ít. Đến đầu tháng 5/2019, số mía không bán được, nhiều gia đình đã bán cho người dân ở khu vực huyện Trùng Khánh làm thức ăn cho lừa. Song, giá mía mặc dù trung bình giảm 40 - 50% so với những năm trước nhưng trồng mía vẫn có thu nhập cao hơn trồng lúa, ngô trên cùng một diện tích đất canh tác. Vì vậy, dân vẫn mở rộng diện tích, được vụ nào hay vụ đó.      

Theo thống kê của Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Nguyên Bình, tính đến đầu tháng 5/2019, huyện còn khoảng 2 ha mía chưa tiêu thụ được. Các cấp chính quyền đã nhiều lần cảnh báo người dân không nên trồng mía vàng trên cùng một mảnh đất qua nhiều năm, phải luân canh đất trồng mía, trồng như vậy mía không đủ dinh dưỡng, cây sẽ cứng, hay bị sâu bệnh. Thay vì mở rộng diện tích trồng mía, Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện khuyến cáo người dân nên luân canh các loại cây trồng, cải tạo đất và tập trung chăm sóc tốt diện tích mía đã trồng. Đồng thời, người dân không nên mở rộng diện tích.

Chủ tịch UBND xã Thể Dục Lãnh Đức Khôi cho rằng: Sau nhiều năm cảnh báo, diện tích vmía của xã trong năm 2019 đã giảm 5 ha xuống còn 14,5 ha nhưng vẫn ở mức cao. Để ổn định đầu ra cho cây mía, đồng thời nâng thu nhập cho người trồng mía, trong những năm tiếp theo, xã tiếp tục tuyên truyền để người dân tập trung giảm diện tích trồng mía, luân canh các loại cây trồng khác, cải tạo đất và tập trung chăm sóc tốt diện tích mía, nâng cao năng suất, sản lượng cũng như chất lượng cho cây mía. Xã kiến nghị huyện sớm xây dựng quy hoạch vùng trồng mía trên cơ sở đảm bảo đầu ra ổn định cho cây mía.

Năm 2019, diện tích mía vàng của huyện Nguyên Bình là 23 ha, giảm 3,3 ha so với năm 2018. Trong đó, xã Thể Dục 14,5 ha, thị trấn Nguyên Bình 6,55 ha, xã Tam Kim 2 ha. Đây được xem là dấu hiệu tích cực cho vùng mía Nguyên Bình. Tuy nhiên, vấn đề cần quan tâm hiện nay là làm thế nào tìm đầu ra ổn định để tiêu thụ sản phẩm, giúp nông dân tăng thu nhập. Vì vậy, trong thời gian tới, các cấp, các cơ quan chức năng hướng về cơ sở giúp nông dân xây dựng quy hoạch vùng trồng mía trên cơ sở đảm bảo đầu ra, tìm được chỗ đứng cho cây mía vàng trên thị trường.