Ngành mía đường không chỉ là hạt đường

Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nhấn mạnh, đường đã đang và sẽ vẫn là mặt hàng quan trọng của một quốc gia, kể cả Việt Nam. Vì vậy, chúng ta vẫn cần phải có trách nhiệm với một ngành hàng đã hoàn thành tốt vai trò lịch sử của mình và một bộ phận nông dân gắn bó với cây mía hàng chục năm qua. Từ đó, việc chuyển đổi và mở cửa được Chính phủ xác định là từng bước, nhẹ nhàng, uyển chuyển để không tạo ra sự xáo trộn, đảo lộn quá lớn với doanh nghiệp và người nông dân.

Về giải pháp tổng thể, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường yêu cầu ngành mía đường phải giảm giá thành tối đa ở tất cả các khâu và tăng giá trị tối đa ở tất cả các công đoạn, sản phẩm. Đặc biệt, phải có sự đoàn kết, đồng lòng, quyết tâm cao giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người dân.

Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cũng hoàn toàn nhất trí với các giải pháp, kiến nghị của VSSA về khâu xây dựng giống ba cấp, đổi mới hệ thống canh tác, cơ giới hóa đồng bộ các khâu, minh bạch chữ đường và chất lượng đường, nếu cần thiết Bộ NN-PTNT, Bộ KHCN và VSSA phối hợp xây dựng các tiêu chuẩn, quy chuẩn cho ngành mía đường.

“Tôi hoàn toàn nhất trí với chiến lược giải pháp tái cơ cấu ngành của VSSA. Tuy nhiên, Hiệp hội và các doanh nghiệp cần đặc biệt chú ý đến khâu cơ giới, nước tưới, canh tác hữu cơ, các mô hình liên kết sản xuất, HTX kiểu mới, đa dạng hóa tối đa các sản phẩm từ mía đường mới hướng tới sự phátt riển bền vững.” Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường tâm sự.

Bộ trưởng cũng đặc biệt lưu ý, ngành mía đường không chỉ đơn giản là hạt đường mà còn rất nhiều tiềm năng, lợi thế khác. Đơn cử như bã mía, không chỉ để làm nguyên liệu phát điện mà có thể làm giá thể trồng nấm, rồi làm phân bón hữu cơ, lợi nhuận và hiệu quả kinh tế có khi còn cao hơn rất nhiều giá trị từ hạt đường.  

Những kiến nghị của VSSA

Trước đó, trao đổi với lãnh đạo Bộ NN-PTNT, Chủ tịch VSSA Phạm Quốc Doanh cho biết, ngành mía đường và đặc biệt là các nhà máy đường đang gặp vô vàn khó khăn do giá đường thấp nhất trong vòng 20 năm qua, biến đổi khí hậu ngày một khắc nghiệt và đặc biệt là áp lực từ Hiệp định ATIGA có hiệu lực từ 01/01/2020.

Do đó, VSSA kiến nghị Chính phủ và các Bộ, ngành một loạt giải pháp nhằm hỗ trợ ngành mía đường và nông dân trồng mía vượt qua giai đoạn khó khăn.

Hiệp hội Mía đường Việt Nam đề xuất một loạt chính sách tái cơ cấu ngành mía đường khi Hiệp định ATIGA có hiệu lực

Thứ nhất, tập trung triển khai cơ cấu lại ngành mía đường nâng cao khả năng cạnh tranh và hội nhập theo cơ chế thị trường trong bối cảnh hội nhập đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050. Trong đó, trọng tâm cơ cấu lại sản xuất nguyên liệu mía nhằm giảm chi phí sản xuất, hạ giá thành mía nguyên liệu để nông dân có lời.

Các giải pháp cần tập trung, cơ cấu lại khâu nghiên cứu và tổ chức sản xuất giống (hình thành lại hệ thống giống 3 cấp). Sau năm 2020 chấm dứt tình trạng dân tự để giống để trồng mới.

Cơ cấu lại các biện pháp canh tác, hình thức tổ chức sản xuất, quản lý chất lượng giá mía nguyên liệu, quy trình công nghệ theo hướng cơ giới hóa, hiện đại hóa, áp dụng tiến bộ công nghệ mới thay thế phương pháp canh tác truyền thống.

Cụ thể, VSSA kiến nghị Chính phủ chỉ nhập khẩu đường thô để tinh luyện và áp dụng việc cấp phép nhập khẩu để theo dõi lượng nhập khẩu, nhằm bảo đảm điều tiết cung cầu tại các thời điểm nhất định. Dừng đấu thầu quyền sử dụng hạn ngạch thuế quan nhập khẩu đường năm 2019.

Đặc biệt, VSSA kiến nghị Bộ Công Thương xem xét, trình Thủ tướng Chính phủ một số biện pháp ứng phó với việc xóa bỏ hạn ngạch thuế quan đối với mặt hàng đường theo Hiệp định Thương mại ATIGA từ 1/1/2020 theo nguyên tắc thương mại công bằng và phù hợp với quy định của các nước trong khu vực.

Thường xuyên theo dõi, cập nhập tình hình nhập khẩu đường các loại sau khi Hiệp định Thương mại các nước ASEAN (ATIGA) có hiệu lực. Nếu  tác động tiêu cực, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất mía đường trong nước kịp thời đề xuất biện pháp phòng vệ hoặc chống bán phá giá.

Kiến nghị Bộ Tài chính xem xét trình quốc hội điều chỉnh, bổ sung thuế tiêu thụ đặc biệt đối với đường lỏng (HFCS) với mức thuế suất 12%. Vì hiện nay đường lỏng đang không áp dụng hạn ngạch thuế quan và thuế suất áp dụng trong các nước ASEAN là 0%.

Cho phép hạch toán vào chi phí sản xuất, giá thành sản phẩm các khoản chi hỗ trợ của nhà máy cho nông dân phát triển vùng nguyên liệu, nâng cao khả năng cạnh tranh.